Chemistry: 2011

กฏอัตรา

ในปี ค.ศ. 1850 วิลเฮลมี (Wilhelmy) ได้เสนอกฏอัตราของปฏิกิริยา(rate law) โดยศึกษาปฏิกิริยาการแยกสลายด้วยน้ำ(hydrolysis) ของน้ำตาลซูโครสขณะที่สภาพของสารละลายเป็นกรด ดังสมการ

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O

C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

เขาพบว่าเมื่อเวลาผ่านไปอัตราการลดลงของน้ำตาลซูโครสเป็นปฏิภาคโดยตรงกับความเข้มข้นของน้ำตาลซูโครสที่มีอยู่ เขียนเป็นสมการทางคณิตศาสตร์ โดยพิจารณาในรูปของอนุพันธ์ ได้ดังนี้

เมื่อ c เป็นค่าความเข้มข้นของน้ำตาลซูโครสที่เวลาใด ๆ
และ k₁ เป็นค่าคงตัวอัตราเร็ว(rate constant)

สมการนี้แสดงให้เห็นว่าอัตราเร็วของปฏิกิริยาขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยายกกำลังหนึ่ง เลขยกกำลังนี้เรียกว่า อันดับของปฏิกิริยา(order of reaction) ดังนั้น การศึกษาของวิลเฮลมีจึงเป็นปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง แต่มีบางปฏิกิริยาอัตราเร็วของปฏิกิริยาขึ้นกับผลคูณของความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาทั้งสองชนิด ผู้ศึกษาปฏิกิริยาชนิดนี้ครั้งแรก คือ ฮารคอร์ท(Harcourt) และเอสสัน(Esson) โดยศึกษาปฏิกิริยาออกซิเดชันกรดออกซาลิกด้วยเพอร์แมงกาเนต ดังสมการ

5H₂C₂O₄^- + MnO₄^- + 6H⁺

2Mn²⁺ + 10CO₂ + 8H₂O

[ MnO₄^-] = k₂[ MnO₄^-] [ H₂C₂O₄ ]

ปฏิกิริยานี้เป็นปฏิกิริยาอันดับสอง นอกจากนี้ปฏิกิริยาอันดับสองยังอาจอยู่ในรูปความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยายกกำลังสอง เช่น ปฏิกิริยาการสลายตัวของไนโตรเจนไดออกไซด์ ดังสมการ

2NO₂

2NO +O₂

[NO₂ ] = k₂[NO₂ ]²

ดังนั้นเราสามารถเขียนอัตราเร็วของปฏิกิริยาในรูปทั่วไปของสมการ

A + B + C

ผลผลิต

[A] = k [A]¹ [B]^m[C]ⁿ

เมื่อ k เป็นค่าคงตัวอัตราเร็วซึ่งขึ้นกับธรรมชาติของตัวทำปฏิกิริยาอุณหภูมิ ฯลฯ
      A, B, C   เป็นตัวทำปฏิกิริยา
         l, m, n เป็นอันดับของสาร A , B และ C ตามลำดับ
ซึ่ง l + m + n = p เป็นอันดับรวมของปฏิกิริยา หรือเรียกสั้น ๆ ว่าอันดับของปฏิกิริยา มีค่าเป็นเลขจำนวนเต็มหรือเศษส่วนก็ได้ ดังสมการต่อไปนี

2N₂O₅                        4NO₂ + O₂                                     r = k[N₂O₅]
H₂ + I ₂                       2HI                                                   r = k[N₂] [ I₂ ]
2NO + O₂                 2NO₂                                                r = k[NO]²[O₂]

2H₂O₂                2H₂O + O₂                                         r = k[H₂O₂ ][ I^- ]
CH₃CHO                  CH₄ + CO                                       r = k[CH₃CHO]^3/2
Hg₂⁺  +  Tl³⁺            2Hg²⁺ +  Tl⁺                                   r = k

             จากสมการเหล่านี้ จะเห็นว่าอันดับของปฏิกิริยาแตกต่างไปจากสัมประสิทธิ์จำนวนดมลที่ใช้ในสมการ ดังนั้นเราต้องตระหนักเอาไว้ว่า อันดับของปฏิกิริยาไม่ได้มาจากจำนวนโมลของสารในปฏิกิริยา แต่เป็นผลมาจากการทดลองเท่านั้น
             หน่วยของ k ขึ้นอยู่กับอันดับของปฏิกิริยา สำหรับปฏิกิริยาอันดับหนึ่งมีหน่วยเป็น s^-1 ปฏิกิริยาอันดับสอง มีหน่วยเป็น mol^-1 dm³s^-1 แต่ถ้าปฏิกิริยาเป็นอันดับ n หน่วยคือ (เวลา)^-1(ความเข้มข้น)^1-n
            การเขียนกฏอัตราเร็วแบบอนุพันธ์จะขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสารขณะใดขณะหนึ่ง ซึ่งการวัดความเข้มข้นขณะใดขณะหนึ่งให้ได้ค่าเที่ยงตรงนั้นทำได้ยากจึงตองดูทั้งหมด เพราะปฏิกิริยาบางปฏิกิริยาเกิดขึ้นรวดเร็วมาก ดังนั้นการศึกษาอัตราเร็วของปฏิกิริยาจะทำโดยวัดความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาหรือผลผลิตที่เวลาต่าง ๆ แล้วนำผลที่ได้มาวิเคราะห์ การทำเช่นนี้เป็นการอินทิเกรตกฏอัตราเร็วแบบอนุพันธ์ จึงเรียกกฏอัตราเร็วใหม่ว่า กฏอัตราเร็วแบบอินทิเกรต ดังนั้นสมการ เขียนในรูปใหม่ได้ ดังนี้

      d lnc     =    - k₁dt

เมื่อ c เป็นค่าคงตัวของการอินทิเกรต ซึ่งหาได้โดยใช้เงื่อนไขว่า
ที่ t = 0, c = c₀ (ซึ่ง c₀ เป็นความเข้มข้นเริ่มต้นของตัวทำปฏิกิริยา)

        C      =      ln c₀
ดังนั้น lnc      =      ln c₀- k₁t


ต่อไปพิจารณากฏอัตราของปฏิกิริยาอันดับต่าง ๆ ในแบบอินทิเกรต

ปฏิกิริยาอันดับศูนย์
ปฏิกิริยาอันดับศูนย์ เป็นปฏิกิริยาที่อัตราการเกิดปฏิกิริยาไม่ขึ้นกับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยา สมการที่ใช้แทน คือ

สาร A

ผลผลิต





	(1)

นำสมการที่(1) ไปเขียนกราฟระหว่างความเข้มข้นกับเวลา จะได้กราฟเส้นตรงที่มีความชันเท่ากับ -k₀ ดังรูป

เนื่องจากเวลาที่ความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาลดลงเป็นครึ่งหนึ่งของความเข้มข้น เริ่มต้นของปฏิกิริยาอันดับต่าง ๆ มีลักษณะแตกต่างกัน จึงนำมาใช้ในการบ่งอันดับของปฏิกิริยาได้ เรียกเวลานี้ว่า ครึ่งชีวิตของปฏิกิริยา เขียนแทนด้วย

พิจารณาครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับศูนย์
จากสมการ(1) จะได้

แสดงว่า ครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับศูนย์ขึ้นอยู่กับความเข้มข้นเริ่มต้นของตัวทำปฏิกิริยา
ปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง
ปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง เป็นปฏิกิริยาที่อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นกับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาชนิดเดียวยกกำลังหนึ่ง ดังสมการ

สาร A ผลผลิต

(2)

นำสมการ (2) ไปเขียนกราฟระหว่าง log a กับ t จะได้เส้นตรงมีความชันเท่ากับ

ดังรูป(ข) แต่ถ้าเขียนกราฟระหว่าง a กับ t จะได้กราฟไฮเพอร์โบลา ดังรูป


(ก)	(ข)

พิจารณาครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง

จากสมการ(2) จะได้

แสดงว่า ครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง ไม่ขึ้นกับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาและมีค่าคงตัว
ปฏิกิริยาอันดับสอง
ปฏิกิริยาอันดับสองมี 2 กรณี กรณีแรกเป็นปฏิกิริยาที่อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นกับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาชนิดเดียวยกกำลังสอง ส่วนกรณีสองเป็นปฏิกิริยาที่อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นกับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาสองชนิดแต่ละชนิดยกกำลังหนึ่ง พิจารณากรณีแรกก่อน ปฏิกิริยาที่ใช้แทน คือ

สาร A

ผลผลิต

นำสมการ (3) ไปเขียนกราฟระหว่าง

กับ t จะได้เส้นตรง ซึ่งตัดแกนตั้งที่

และความชันเท่ากับ k₂ ดังรูป(ก)


(ข)	(ก)

สำหรับปฏิกิริยาที่อัตราการเกิดปฏิกิริยาขึ้นกับความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาสองชนิดแต่ละชนิดยกกำลังหนึ่ง ดังสมการ

A + B

ผลผลิต

= k₂ [A] [B] = k₂ (a + x ) (b + x )

เมื่อ a , b เป็นความเข้มข้นเริ่มต้นของสาร A และ B

x เป็นความเข้มข้นของสาร A , B ที่หายไป

นำสมการ(4) ไปเขียนกราฟระหว่าง

กับ t จะได้เส้นตรงที่มีความชันเท่ากับ k₂ ดังรูป(ข)
พิจารณาครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับสอง
จากสมการ(3)

แสดงว่า ครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับสอง เป็นปฏิภาคกลับกับความเข้มข้นเริ่มต้นของตัวทำปฏิกิริยา
นอกจากนี้ปฏิกิริยาอันดับสองยังมีแบบพิเศษอีกแบบหนึ่ง คือ ปฏิกิริยาที่เกิดจากตัวทำปฏิกิริยา 2 ชนิด สารชนิดหนึ่งมีความเข้มข้นมากและอีกชนิดหนึ่งมีความเข้มข้นน้อย เมื่อปฏิกิริยาผ่านไปความเข้มข้นของสารที่มีความเข้มข้นมากเปลี่ยนไปน้อยมากเมื่อเทียบกับการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสารที่มีความเข้มข้นน้อย จึงถือว่าความเข้มข้นของสารที่มีความเข้มข้นมากมีค่าประมาณคงที่ เพราะฉะนั้นอัตราเร็วของปฏิกิริยาจะขึ้นกับความเข้มข้นของสารที่มีความเข้มข้นน้อยเพียงตัวเดียว จึงจัดเป็นปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง เรียกว่า ปฏิกิริยาอันดับหนึ่งเทียม เช่น ปฏิกิริยาการแยกสลายด้วยน้ำของเอทิลแอซีเทต โดยมีกรดเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา ดังสมการ

CH₃COOC₂H₅ + H₂O

CH₃COOH + C₂H₅OH

[CH₃COOC₂H₅] = k₂[CH₃COOC₂H₅] [H₂O]

= k^'[CH₃COOC₂H₅] C

[H₂O] = k

ปฏิกิริยาอันดับสาม
ปฏิกิริยาอันดับสามเกิดได้ 3 กรณี คือ

ในที่นี้จะยกมาพิจารณาเพียงชนิดเดียว คือ กรณีแรก

ถ้า	A ผลผลิต
		(5)

พิจารณาครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับสาม

จากสมการ (5)

ปฏิกิริยาอันดับ n
ปฏิกิริยาอันดับ n มีได้ n กรณี ในที่นี้จะยกขึ้นมาพิจารณาเพียงกรณีเดียว คือ

[A]

[A]ⁿ

[A] = k_n[A]ⁿ

	(6)
พิจารณาครึ่งชีวิตของปฏิกิริยาอันดับ n จะได้

ปฏิกิริยาอันดับ n สามารถนำไปใช้กับสมการอันดับใด ๆ ก็ได้ ยกเว้นที่ n = 1
ตัวอย่าง

CO(g) + NO₂(g)

CO₂(g) + NO(g) ที่ 298 k

ผลการทดลอง

[CO] mol dm^-3	[CO₂] mol dm^-3	อัตราเร็ว mol dm^-3 s^-1
0.1	0.1	0.012
0.2	0.1	0.024
0.3	0.1	0.036
0.1	0.2	0.024
0.1	0.3	0.036

ต้องการทราบอันดับของปฏิกิริยาและค่าคงตัวอัตราเร็ว

rate =

[CO] = k[CO]^l[NO₂]^m

แทนค่า 0.012 = k[CO]^l[0.1]^{m (1)}

0.024 = k[0.2]^l[0.1]^{m (2)}

⁽¹⁾⁽²⁾

ทำนองเดียวกัน 0.036 = k[0.1]^l[0.3]^{m (3)}

0.24 = k[0.1]^l[0.2]^{m (4)}

^(3) (4)
k = ? 0.012 = k(0.1)(0.1)
	k =

ตัวอย่าง จงแสดงให้เห็นว่าการสลายตัวของแก๊สไนโตรเจนเพนทอกไซด์ สูตร ในภาชนะปิด เป็นปฏิกิริยาอันดับหนึ่งและหาค่าคงตัวอตราเร็วของปฏิกิริยานี้ด้วย เมื่อสัดส่วนความเข้มข้นของแก๊สไนโตรเจนเพนทอกไซด์ที่เวลาใด ๆ ต่อความเข้มข้นเริ่มต้น ณ อุณหภูมิ 318 K ดังตาราง

เวลา(s)
0	2.718
600	2.024
1200	1.654
1800	1.493
2400	1.353
3000	1.251
3600	1.183
4200	1.134
4800	1.100
5400	1.073
6000	1.054
7200	1.024
8400	1.014

วิธีทำ เขียนกราฟระหว่างเวลาที่ผ่านไปกับ

ถ้าเป็นเส้นตรง แสดงว่าเป็นปฏิกิริยาอันดับ

เวลา(s)
0	2.718
600	2.024
1200	1.654
1800	1.493
2400	1.353
3000	1.251
3600	1.183
4200	1.134
4800	1.100
5400	1.073
6000	1.054
7200	1.024
8400	1.014

ตย2 การสลายตัวของซัลเฟอริลคลอไรด์ (SO₂Cl₂

SO₂ + Cl₂) เป็นปฏิกิริยาอันดับ x ที่อุณหภูมิ 593 K มีค่าคงตัวอัตราเร็วเท่ากับ 2.2 x 10^-5s^-1 อยากทราบว่า เมื่อเผาสารนที่อุณหภูมิเดิมเป็น 1.5 ชั่วโมง สารนี้จะสลายตัวไปกี่เปอร์เซนต์

คลิกที่นี่เพื่อดูวิธีทำ

ตย3 แก๊สไฮโดรเจนไอโอไดด์มีความดันเท่ากับ 100 kPa ที่อุณหภูมิ 700 K แก๊สนี้สลายตัวให้แก๊สไฮโดรเจนและแก๊สไอโอดีน(2HI

H₂ + I₂ )การสลายตัวของปฏิกิริยานี้เป้นปฏิกิริยาอันดับสอง มีค่าคงตัวอัตราเร็วเท่า 1.2 x 10^-3 mol^-1dm³s^-1 อยากทราบว่าเมื่อแกีสนี้สลายตัว 40 % จะใช้เวลาเท่าไร

คลิกที่นี่เพื่อดูวิธีทำ

ตย.4 ปฏิกิริยาสะพอนิฟิเคชันของเอทิลแอซีเทตที่ 303 K ดังสมการ

CH₃COOC₂H₅+ NaOH

CH₃COONa + C₂H₅OH

เมื่อความเข้มข้นเริ่มต้นของตัวทำปฏิกิริยาทั้งสองเท่ากับ 0.05 moldm^-3 และที่เวลาต่าง ๆ วัด [ CH³COOC²H⁵ ] ได้ดังตารางข้างล่าง จงแสดงให้เห็นว่าปฏิกิริยาเป็นปฏิกิริยาอันดับสอง

เวลา(s)
0	0.05000	0
240	0.04409	2.68
540	0.03858	5.92
900	0.03370	9.67
1440	0.02793	15.8
2220	0.02283	23.8
3180	0.01853	34.0
4980	0.01356	53.7

คลิกที่นี่เพื่อดูวิธีทำ

ปฏิกิริยาที่ผ่านมาพิจารณาเฉพาะปฏิกิริยาที่เกิดทางเดียวและสิ้นสุดในแต่ละปฏิกิริยา ซึ่งปฏิกิริยาบางปฏิกิริยาไม่ได้เกิดขึ้นทางเดียว เช่น ปฏิกิริยาผันกลับได้ ปฏิกิริยาต่อเนื่อง และปฏิกิริยาลูกโซ่ ดังรายละเอียดข้างล่าง

ปฏิกิริยาผันกลับได้

ปฏิกิริยาผันกลับได้ หมายถึง ปฏิกิริยาที่มี r ทิศทาง คือ

[A] = k₁[A] - k_-1 [A]

ถ้าปฏิกิริยาเข้าสู่สถานะสมดุล

[A] = 0

k₁[A] = k_-1 [A]

ถ้าปฏิกิริยาเข้าสู่สมดุลโดยผ่านสารมัธยันตร์ ต้องเป็นไปตามกฏการทำให้ดุล คือ "เมื่อปฏิกิริยาของระบบเข้าสุ่สมดุล อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าต้องเท่ากับอัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ" ซึ่งเขียนเป็นสมการได้ดังนี้

และ k₂[A] = k_-2[C] ; k₃[3] = k_-3[B] ; k₁[A] = k_-1[B]

ปฏิกิริยาต่อเนื่อง

ปฏิกิริยาต่อเนื่อง หมายถึง ปฏิกิริยาที่ไม่สิ้นสุดเพียงขั้นตอนเดียว ดังสมการ A

C ตัวอย่าง

ปฏิกิริยาแต่ละขั้นเป็นปฏิกิริยาอันดับหนึ่ง และผันกลับไม่ได้ ดังนั้น

[A]      =       k₁[A]
[B]      =       k₁[A] - k₂[B]
[C]      =       k₂[B]
   [A]      =

การหา[B] จะใช้หลักสถานะคงที่ คือ [B] มีค่าคงที่เกือบคงที่ตลอดเวลา

[B] = k₁[A] - k₂[B] = 0

[B] =

[C] = k₂[B] =

การหาค่าคงตัว C คือ ที่ t = 0 , [C] = 0

C = [A]₀ (

e⁰= 1 )
[C] =

+ [A]₀ = [A]₀ (1-e^-k,t)
นำความสัมพันธ์ระหว่าง [A] , [B] และ [C] ไปเขียนกราฟ ซึ่ง


(ก)ซึ่ง k₁ =k₂	(ข)k₁ = 2k₂

(ค)
ซึ่ง k₁ = k₂

ปฏิกิริยาลูกโซ่

ปฏิกิริยาลูกโซ่ หมายถึง ปฏิกิริยาที่เกิดต่อเนื่องกันไปเรื่อย ๆ

เช่น H₂ + Br₂

2HBr ซึ่งมีขั้นตอนของปฏิกิริยา ดังนี้

Br₂

2Br ( Chain initiation )

Br + H₂

HBr + H ( Chain propagation )

H + Br₂

HBr + Br ( Chain propagation )

H + HBr

H₂ + Br ( Chain inhibition )

Br + Br

Br₂ ( Chain termination )

เมื่อ

เป็นค่าคงตัว

การวัดอัตราเร็วของปฏิกิริยา

การวัดอัตราเร็วของปฏิกิริยา จำเป็นต้องทราบ ความเข้มข้นของตัวทำปฏิกิริยาหรือผลผลิตต่อหน่วยเวลา ซึ่งการหาความเข้มข้นของสารในปฏิกิริยาจะขึ้นกับลักษณะของครึ่งชีวิตของปฏิกิริยา คือ

ถ้าปฏิกิริยาเกิดในระบบปิด และมีครึ่งชีวิตอยู่ในช่วง 2-3 วินาทีขึ้นไป จะวัดอัตราเร็วของปฏิกิริยาด้วยวิธีสถิต

ถ้าปฏิกิริยามีครึ่งชีวิตสั้นมาก ๆ คือตั้งแต่ 10^-11 - 1 วินาที จะวัดอัตราเร็วของปฏิกิริยาด้วยวิธีการไหล

วิธีสถิติ มี 2 อย่าง คือ วิธีการทางกายภาพ และวิธีการทางเคมี

วิธีทางกายภาพ : ทำโดยวัดสมบัติทางกายภาพต่าง ๆ ต่อหน่วยเวลา เช่น วัดปริมาตรหรือ สีของสารละลายที่เปลี่ยนไปกับเวลา

วิธีการทางเคมี : ทำโดยนำตัวทำปฏิกิริยาทั้งหมดมาทำปฏิกิริยากัน เมื่อเวลาผ่านไปการดูดสารขึ้นมาและยุติปฏิกิริยา แล้ววิเคราะห์หาความเข้มข้นของสารอย่างละเอียด

กลไกของปฏิกิริยา

กลไกของปฏิกิริยา หมายถึง ลำดับขั้นของปฏิกิริยามูลฐานที่แสดงการเปลี่ยนแปลงทางเคมีของสารทั้งหมด และถือว่าปฏิกิริยาเกิดขึ้นอย่างที่เขียนจริง ๆ ในปฏิกิริยามูลฐานนั้น ๆ

ในการศึกษากลไกของปฏิกิริยา ต้องนำผลการทดลองมาประกอบกับหลักการของทฤษฎี คือ นำผลการทดลองมาพิจารณาปฏิกิริยาว่าเป้นปฏิกิริยาอันดับใด และเสนอกลไกที่สอดคล้องกับกฏอัตราพร้อมทั้งต้องติดตามรายละเอียดของปฏิกิริยา เพื่อตรวจสอบสารมัธยันตร์ที่เกิดขึ้นว่าตรงกับกลไกหรือไม่ ถ้าตรงก็แสดงว่ากลไกนั้นถูกต้อง

การตรวจสอบสารมัธยันตร์อาจทำโดย - ติดตามไอโซโทปของอะตอมในสเปก

- ตรวจสอบทางสเปกโทรสโคปี

ถ้าปฏิกิริยาใดตรวจสอบสารมัธยันตร์ไม่ได้ให้ถือว่ากลไกที่มีโมเลกุลาริตีน้อยที่สุด เป็นที่ควรเป็น

เนื่องจากปฏิกิริยามูลฐานในกลไกของปฏิกิริยามีอัตราเร็วต่างกัน และจะมีปฏิกิริยาหนึ่งที่ช้าที่สุด ซึ่งความเร็วของปฏิกิริยารวมจะขั้นอยู่กับความเร็วของปฏิกิริยานี้ จึงใช้ปฏิกิริยานี้เป้นตัวกำหนดอัตราเร็วของปฏิกิริยา เรียกว่า ขั้นกำหนดอัตราเร็วของปฏิกิริยา

ตย. การหากลไกของปฏิกิริยา การเร่งแอนิลีนด้วยไอออนโบรไมด์ในน้ำ ดังสมการ

C₆H₅NH₂ + HNO₂ + H⁺ C₆ H₅ N₂⁺+ 2H₂O

จากการทดลองได้ r = k [ H⁺] [ HNO₂ ] [ Br^-] ( 1 )

สมมุติว่ากลไกของปฏิกิริยา เป็นดังนี้

H⁺  +   HNO₂  H₂ NO₂⁺ (ปฏิกิริยาเกิดสมดุลอย่างรวดเร็ว)
H₂ NO₂⁺+ Br^-  NOBr + H₂O (ปฏิกิริยาเกิดช้า)
NOBr + C₆H₅NH₂        C₆ H₅ N₂⁺+ H₂O + Br^- ( ปฏิกิริยาเกิดอย่างรวดเร็ว )